Archief voor de categorie Uncategorized

Ik heb net voor USD 5 onderstaande filmpjes met OrangeRed logo laten maken. Die kan ik bv als intro voor product review of factory audit videos gebruiken. Als je wilt weten hoe jij ze zelf kunt krijgen lees dan verder.

Als ondernemer zijnde kun je niet alles. Uitbesteden is de uitkomst en hoeft niet duur te zijn. Ik heb over de afgelopen jaren freelancers ingehuurd over 5 werelddelen en mezelf hier zeeën van tijd mee bespaard. Mijn websites, van Flash tot WordPress tot Mediawiki tot Ecommerce zijn allemaal door freelancers opgezet. Net als mijn huisstijl, van logo tot business-cards tot brochure tot corporate movie tot flyers. Hiernaast heb ik freelancers ingezet voor het schrijven van tekst (copy), vertalingen, data research (bv email adressen opzoeken), het checken van mijn Linkedin profiel, het schrijven van een businessplan, het bedenken van product/domein namen, Facebook likes genereren, Dropbox space uitbreiden tot 18GB, elektronica design, packing design, kleding design; je kunt het zo gek nog niet bedenken of ik heb het uit weten te besteden. De freelancers waar ik mee gewerkt heb komen uit Nieuw Zeeland, Vietnam, China, India, Pakistan, Indonesië, Rusland, Roemenië, Nederland, Portugal, Engeland, Kenia, Brazilië, Argentinië, Amerika en Canada (excuus voor de landen die ik vergeten ben). Mijn favoriete freelancer sites:

• http://fiverr.com: voor USD 5 kan je hier terecht voor het maken van logo’s tot het installeren van WordPress. Dit is momenteel de website die ik veruit het meest gebruik
• http://www.freelancer.com: website waar je mensen kunt laten bieden op een project dat je aanmaakt. Vanaf USD 30. Ik ben op deze site begonnen maar gebruik het momenteel zelden
• www.elance; www.odesk.com: zelfde als freelancer.com
• www.crowdspring.com: site waar je diverse designers tegelijkertijd aan 1 project laat werken; uiteindelijk kies je er 1 als winnaar, die krijgt een vooraf vastgestelde beloning, de rest krijgt niks. Gemiddeld 110 inzendingen per opdracht, logo projecten vanaf USD 269. Ik heb deze website nog nooit gebruikt maar als je een beetje budget hebt denk ik dat dit voor bv logo’s een zeer interessante keuze is

Er zijn ook Nederlandse freelancer sites en ik heb enkele projecten gepost maar kom uiteindelijk toch altijd weer op een van bovenstaande sites uit.

Voordat je begint is het belangrijk je huiswerk te doen: een verkeerde match tussen opdrachtgever en nemer is voor iedereen vervelend (trust me, been there done that). Mijn tips voor het succesvol werken met freelancers

1. Specialisatie: zoek iemand die minimaal 80% van de tijd bezig is met wat jij wilt. Wil jij een WordPress site laten installeren? Zoek dan iemand die niks anders doet dan WordPress. Een partij die ook logo’s kan maken, tekst kan schrijven of 20 verschillende programmeertalen kent mist waarschijnlijk de specifieke ervaring om jouw project snel en goed af te ronden
2. Reputatie: zoek een partij die extreem veel opdrachten heeft afgerond, allemaal het zelfde type job en allemaal met positieve feedback, het liefst nog de afgelopen 24 uur. Mocht je tijdens de opdracht ergens onenigheid over krijgen dan zal de freelancer alles doen om jou tevreden te houden, als het niet voor het geld is, dan wel voor zijn/haar reputatie
3. Doe zelf je huiswerk: een geweldige art director krijgt geweldig veel betaald. Dat komt omdat hij meer doet dan uitvoeren: hij bedenkt & regisseert. Op freelancer sites tegen lage tarieven moet je niet verwachten dat je zo iemand vind. Freelancers willen snel werken en jij zult dus je content in hapklare brokken moeten aanleveren. Wees specifiek, maak een goede briefing. Zoek voorbeelden en laat weinig te raden over
4. Check portfolio: voor grafische opdrachten (logo’s etc.) is specifieke ervaring niet voldoende. Ik zie op fiverr.com logo specialisten staan met meer dan 1600 5-sterren feedbacks. Als ik het portfolio bekijk zie ik er niet 1 tussen staan die mij aanspreekt: Smaak.

Tot zoverre mijn tips, laat me weten als je verdere vragen hebt.

Ps: zeker op sites als fiverr.com is het voor de freelancers lastig om er echt op te verdienen. Ze doen het bv om ervaring en netwerk op te bouwen. Ik probeer altijd vriendelijk te blijven. Als er een keer een minder resultaat tussen zit geef ik toch een goede feedback en bedank ik voor de moeite. De volgende keer zoek ik gewoon een ander. Voor de USD 5 kunnen ze mooi een kopje koffie halen voor de moeite.

Na een heerlijke massage bij mijn vaste massagesalon om de hoek liep ik naar buiten. Het was inmiddels 22:30. In mijn rechterhand mijn scootersleutels. Zoals altijd probeerde ik van afstand de scooter al van het elektrische slot af te halen. Het alarm wat naar je terug krijst is vrolijk; ‘ik ben er nog en ik sta hier’. Deze keer helaas stilte. Conclusie snel genomen: gestolen. De scooter stond onder de trap aan een kleine oprit voor de massagesalon welk op 3 hoog zit. Ik gebruik meestal geen slot. Alleen het elektrische slot en het feit dat je sleutels nodig hebt om te kunnen starten. De belangrijkste anti-diefstal voorzorgsmaatregel is de scooter zelf: deze is 2^e hands en heeft een aanschafwaarde van 125 euro, excl. de nieuwe batterij. Ik heb een kettingslot maar het stukje vrijheid om overal snel te kunnen parkeren is me het risico waard, nog steeds. De les van het kopen van een 2^e hands kreeg ik enkele jaren geleden nadat mijn racefiets (die 2 keer zo veel kostte) was gestolen. Ik ga van het weekend een nieuwe occasion halen. Dit keer ga ik er een GSM tracker inbouwen. Die samples heb ik liggen voor een project voor een klant in de duty-free business. Het kopen van een 2^e hands is overigens dubbel aan te bevelen: zelfs als je je scooter vast zet is er aanzienlijke kans dat je batterij wordt meegenomen, het duurste onderdeel van de scooter.

Mijn “fashion” scooter krijgt hopelijk een goed nieuw baasje…

Vaste lezers van mijn blog hebben wellicht laatst gelezen dat Qing’s Iphone was gestolen in Guangzhou. Dat brengt me bij de vraag: hoe veilig is China eigenlijk?

Ik heb me persoonlijk eigenlijk altijd heel veilig gevoeld in China op enkele diefstalletjes na. Je moet goed op je portemonnee letten in de metro. In de flatgebouwen zie je vooral op de eerste verdiepingen overal kooien om de ramen. Maar buiten dat voel ik me heel relaxed. Ik ben het hele land vele keren doorgereisd en heb me nergens onveilig gevoeld of over mijn schouder moeten kijken. Mensen houden zich met zichzelf bezig en zolang jij dat ook doet is er niks aan de hand.

Veel voorkomende vormen van criminaliteit zijn diefstal, fraude, corruptie, afpersing (als zakenman moet je dus wel heel voorzichtig zijn), valse valuta (de briefjes van 100rmb worden vaak grondig gecheckt) en drugssmokkel. Mensenhandel is een van de meest beangstigende vormen van misdaad, je baby zal maar gestolen worden. Wapenbezit is niet toegestaan. Geweldsdelicten komen relatief weinig voor. Straffen zijn niet mals, het gevangenisleven en heropvoedingskampen hard en China kent nog altijd de doodstraf (en voert deze ook regelmatig uit). Diefstal is het meest voorkomend in de periode voor Chinees Nieuwjaar wanneer arbeidsmigranten naar huis moeten en geld nodig hebben voor tickets of om de familie te geven (face). Vrouwen kunnen ’s avonds gewoon alleen over straat maar doen er in bepaalde gebieden verstandig aan hun handtasje uit het zicht te houden. In Xinjiang & Tibet is het politiek instabiel en is alles anders dan de Oostkust waar ik verblijf.

Proces in China

Buitenlanders in China worden extra beschermd. Misdaden tegen buitenlanders worden met extra prioriteit behandeld en straffen zijn zwaarder. Dit gecombineerd met het feit dat ik weinig/niet beïnvloed wordt door publieke opinie (Chinese forums, nieuws, geroddel en geklaag) heeft wellicht een zeer positieve uitwerking op mijn veiligheidsgevoel. Maar mijn scooter zal ik wel missen…

Vandaag is het wereldwijd vrouwendag. Een traditie uit de tijd dat de vrouw niet stemgerechtigd was en vrouwenemancipatie in de kinderschoenen stond. Li Qing had de ochtend vrij daar vrouwendag een National Holiday is in China. Het is heerlijk weer dus we besloten op de scooter naar KFC te gaan voor een onbijtje. Nadat we onze bestelling hadden gedaan en zaten te genieten van een burgertje, een bak zhou (rijstepap) en een koffie kwam er een peuterklasje de KFC binnen onder leiding van een juf. Na een kleine voorbereiding gingen alle kids bewapent met bloemen langs te tafels om de aanwezige vrouwen een fijne vrouwendag toe te wensen. Erg leuk en de bloem staat hier nu op tafel.

Kleuterklasje deelt bloemen uit in KFC tijdens internationale vrouwendag

Tijdens vrouwendag in China wordt stilgestaan bij de positie van de vrouw en wordt ze geëerd met cadeaus en een halve dag vrij. In grote steden zoals Shanghai worden vrouwen en mannen gelijkwaardig behandeld. In Shanghai hebben vrouwen sowieso niet te klagen: de man verdient geld, kookt en maakt schoon. Tijdens een meeting in Booz leerde Qing dat volgens een interne studie het percentage vrouwelijke consultants voor hun bedrijf in China het hoogst ligt. Voor new hires ligt dit percentage zelfs op 50%. Dit staat in schril contrast met andere Aziatische landen als Japan en India maar ook met Westerse landen. Een studie van haar vorige werkgever McKinsey had vergelijkbare data. In meer landelijke gebieden is de status van de man nog altijd hoger dan die van de vrouw. Boerenfamilies blijven vaak kinderen krijgen totdat ze een zoon hebben. Met de verstedelijking in China zal dit langzaam aan minder worden en is het hebben van een dochter zo gek nog niet omdat voor een huwelijk de man normaliter een huis moet kopen.

Tot slot een Chinese uitdrukking: de vrouw draagt de helft van de hemel.

Vrouwendag in China – volgens Google images 🙂

Het leven in China is goed. De mensen zijn leuk, vriendelijk en erg in je geïnteresseerd. De economie groeit als kool wat veel kansen biedt en zorgt voor een positieve stemming. Je kunt op een beperkt budget level als een koning. Het leven is makkelijk met 24/7 shopping mogelijkheden, goede infrastructuur, en express diensten die de producten die je online koopt bijna gratis bij je aan de deur afleveren. Er is veel te eten, te zien, te reizen. Maar niet alles is perfect. Ik noem de (lucht)vervuiling, de gigantische hoeveelheid mensen (wat soms leuk is maar soms ook lastig) en de internetcensuur. De grote Chinese vuurmuur blokkeert sites als Youtube, Twitter & Facebook. Google en Gmail werken soms slecht. Gelukkig is voor elk probleem een oplossing. Om je toch vrij over het internet te kunnen bewegen zijn er legio aanbieders van een VPN; een Virtual Private Network waarmee je een IP-adres buiten China kunt bemachtigen en zo toch al je favoriete sites te kunnen bezoeken. Ik gebruik strongvpn. Het kost een 60 dollar per jaar en in ruil daarvoor krijg je een stuk vrijheid terug. Ik vind stronvpn erg fijn werken. De service is A-klasse met 24/7 live support, Remote Desktop service en sinds kort een VPN client die het nog makkelijker maakt je VPN aan te zetten of je instellingen aan te passen.

Onderstaande infographic illustreert hoe de Chinese Firewall werkt (courtesy of: BackgroundCheck.org)

Ik heb van de week in de computermarket op Xujiahui een portable bluetooth speaker gekocht. Leuk ding! Voor 15 euro geen buil aan te vallen. Speelduur 4-5 uur, met USB charger, batterijen zijn er niet uit te halen. Met ongeveer 6cm diameter, 5 cm hoog en 155 gram zeer handzaam. En een Beats by Dr Dre logo erop, het blijft China… Werkt perfect met mijn Ipad & Iphone. Helaas krijg ik hem nog niet lekker aan de praat in Windows 7 op mijn Macbook Pro. Heb al veel gezocht op internet en het zijn driver problemen. Ik ga de speaker misschien inbouwen in mijn reiskoffer, leuk voor onderweg.

Bluetooth speaker: foto genomen in mijn lightbox

Naast de Ipad en MBK kun je zien hoe handzaam de speaker is; toch heeft ie voldoende power!

Vervelend trouwens die driver problemen op mijn MBP. Ik had laatst een bluetooth receiver gekocht om wireless Spotify te kunnen spelen op mijn Hafler set (oud Amerikaans studio merk, heb een pre- en poweramp, heerlijk rustig strak geluid!), dus daar moet ik nog even naar kijken.

Mijn stereo die ik helaas nog niet wireless aan de praat heb gekregen door Macbook/Windows driver problemen

Ik ben sinds een jaar weer aan het voetballen hier in China. Het is totaal anders dan ik in NL bij UVS in Leiden en later VV Drienerlo in Enschede gewend was. Ik speel op zaterdag om de hoek met een team dat vrij aardig kan ballen en op zondag op Shanghai University met FC Knudde. Bij beide teams ben ik gewoon aan komen lopen en als enige buitenlander met veel trots binnengehaald…Hier een aantal punten over het Chinese voetbal:

Ik ben de langste…

1. Respect: er is nauwelijks agressie op het veld. Ik speel vrijuit zonder scheenbeschermers. Als iemand in een duel over zijn eigen benen struikelt wordt er meestal direct gestopt met spelen, wordt de persoon overeind geholpen en krijgt hij de bal. Dat was vooral in het begin even wennen want in Nederland zou je gewend zijn SCHWALBE en SCHEIDS en HONDELUL te roepen. Ik heb 1 of 2 opvliegende types in mijn team maar er is nog nooit iets geëscaleerd

2. FC Knudde: het niveau van mijn Zondags team is dramatisch. 3 passes succesvol achter elkaar uit voeren is een unicum. Het is een vriendenteam.  Mijn tweede team is een stuk beter en heeft een aantal spelers die one touch goed beheersen

3. Gokken: Chinezen zijn GEK op gokken. Wedstrijden worden aan de lopende band ‘gekocht’ en wie heeft er niet van ‘bel-Chinezen’ gehoord’…

4. Gekrenkte trots: China schaamt zich voor haar nationale team. De vrouwen doen het beter dan de mannen

5. Oranje: als je in Shanghai in een willekeurige taxi stapt en de taxichauffeur verteld dat je uit Nederland komt weten ze op een uitzondering na van Basten, Rijkaard en Gullit te noemen. De Italiaanse competitie was 1 van de eerste competities die in China te zien was en in die periode speelde onze 3 musketiers daar die een onuitwisbare indruk hebben nagelaten

6. Arsenal, Barcelona en Spanje: mijn teams hebben geen eigen club, veld of kleuren. In plaats daarvan dragen we shirts van Arsenal of Barcelona of Spanje. We spelen dan bv tegen Chelsea, Madrid of Brazilië. Trainen doen we niet aan. Je komt een half uur van te voren aan op het veld (bijna altijd kunstgras) en gaat naar huis zodra je klaar bent. De velden worden gehuurd en zijn meestal op een universiteit of school. Iedereen betaald per keer een paar Euro voor de veld huur. We spelen een deel van het jaar in competitie vorm en de rest van het jaar op afspraak met andere teams (onze team leider belt andere team leiders voor afspraken)

7. Rookpauzes tijdens de wedstrijd: als er voldoende man zijn wordt er meestal 7 tegen 7 gespeeld op een half veld. Beide teams hebben 14 man en wisselen steeds 7 man door. De 7 man die van het veld afkomen hebben dan voldoende tijd om het nicotine niveau weer op pijl te brengen

8. De Chinese eredivisie: is matig populair, kwalitatief niet indrukwekkend maar hoopt te groeien door internationale sterren met veel geld over te laten komen

9. De toekomst van het Chinese voetbal: ik weet er niet genoeg van om echt iets zinnigs te zeggen maar op basis van mijn huidige ervaringen denk ik dat China niet snel hoge ogen gaat gooien, ondanks de enorme genenpoel. Voetbal is bij lange na niet volkssport nummer 1 (ping pong, badminton, pool, basketbal zijn allemaal veel populairder), er zijn niet voldoende goede coaches, en de hele infrastructuur zoals we die in NL hebben waarin talenten ontdekt kunnen worden, begeleid worden en door kunnen groeien ontbreekt

10. Voetbal is Chinees: tijdens de Han Dynasty (206 B.C – 220 A.D.) werd een spel gespeeld met een lederen bal dat grote gelijkenissen vertoond met voetbal zoals we het nu kennen

Het Chinees Nieuwjaar zit er (voor mij) nu een week op. Na een periode met veel business-trips en daarna een vakantie waarin alle fabrieken gesloten waren heb ik veel te doen. Ik werk momenteel aan een paar uitdagende projecten:

• Espresso/thee machine voor in hotels
• Multi-touch advertising display voor in grote retailer
• Luggage tracking systeem: ik kan hier nog niet veel over zeggen maar ben hier samen met mijn goede vriend Niels aan bezig
• Rubber PPE (personal protective equipment) item: dit gepatenteerde product beschermt tijdens het dragen van zware lading
• Blokken set voor autistische kinderen: we gaan dit item proberen 100% groen te produceren: van hout tot verf tot verpakking
• Rocketstove: een oven die op hout werkt en zeer efficiënt is. Zeer geschikt voor arme landen of plekken zonder elektriciteit
• Music/sound tandenborstel: een geweldig sample is net onderweg naar een tandarts/ondernemer in Nederland, die dit hopelijk met een license van een bekende cartoon figuur in de betere drogisterijen in NL kan wegzetten

Voor veel van de projecten is het nog niet zeker of er uiteindelijk een order uitkomt. Het is dus hard werken, met goede voorstellen komen en hopen dat er uiteindelijk positief nieuws komt. De projecten die uiteindelijk van de grond komen zullen tzt meer aandacht krijgen op dit blog met foto’s en video’s uit fabrieken

Hiernaast werk ik aan enkele projecten die iets minder lastig zijn waaronder sleutelhangers & magnifying cards (credit card formaat vergrootglazen). Ik ben ook nog altijd bezig met de follow up van een aantal andere projecten die hier op het blog al eens voorbij zijn gekomen. Ik noem: koffie servies, schorten, polyresin beeldjes, rompertjes, theefilters, MDF posterframes, bamboo coasters en verschepingen.

Tussen de bedrijven door ben ik druk aan het marketen & aan mijn website bezig; stilstand is achteruitgang!

Ik was van de week in een buurt super en kwam daar Steve Jobs Iphone aanstekers tegen voor een duppie. Ik heb er meteen 2 gekocht. Gedeeltelijk om te gebruiken maar gedeeltelijk ook omdat het zo’n mooi instapje is om iets over intellectueel eigendomsrecht in China te schrijven.

Copyright = the right to copy?

Ik krijg vaak vragen van klanten die zich zorgen maken over hun design en of het wel een goed idee is om die in China te produceren. Mijn advies is als volgt:

1. Wees zeer zorgvuldig aan hoeveel mensen je je design toestuurt. In het beste scenario stuur je maar 1 keer een design toe en laat je die partner de ontwikkeling / productie verzorgen. Een echte NO-GO is een buying lead op Alibaba plaatsen waar je je idee met foto’s toelicht. Ik heb een klant gehad die een dergelijke buying lead plaatste. Binnen 24 uur vond ik fabrieken die de foto van de buying lead met hun eigen logo erop op hun website hadden gezet
2. Kies je supplier zorgvuldig: zoek een grotere leverancier, het liefst een met patenten en met een portfolio van grote klanten die al duidelijk hebben gemaakt wat intellectual property rights zijn. Wees 100% zeker dat ze alle kennis en ervaring hebben om het product te maken. Als je je design bij de verkeerde partij neerlegt en het later blijkt dat ze het niet kunnen maken moet je je design weer aan een andere partij toesturen. Ik was laatst in een fabriek met 2 showrooms. De eerste showroom was er 1 met hun eigen designs. Hier mocht ik uitgebreid rondkijken. De tweede showroom was met designs van hun klanten. Die deur bleef op slot. Jammer natuurlijk dat ik niet mocht rondkijken maar wel direct een teken dat ze intellectueel eigendom beschermen. In goede fabrieken krijg je een rondleiding maar wordt je vriendelijk verzocht geen foto’s en of video’s te maken van nieuwe producten voor hun klanten. Ik was bv in een fabriek waar voor Callaway en Nike golf items werden geproduceerd. Ze lieten me filmpjes maken in de testing room maar in de fabriek moest de camera opgeborgen worden
3. NDA: Non-disclosure agreement: wanneer je zeker weet dat een fabriek je product kan maken en je intellectueel eigendomsrecht respecteert stel dan een NDA (non disclosure agreement) op waarin je de fabriek laat beloven dat ze de design rechten respecteren
4. Bescherm jezelf op je eigen markt: zelfs als je je design maar aan 1 fabriek hebt toegestuurd, deze fabriek extreem zorgvuldig omgaat met je intellectuele eigendomsrechten en de NDA waterdicht is, hoeft er maar 1concurrent jouw product in de winkel te kopen en toe te sturen naar een willekeurige andere fabriek en je hebt geen poot om op te staan. Een goedkope oplossing is het aanvragen van modelrechten. Een duurdere oplossing het aanvragen van een patent

Extra punten om in gedachten te houden:

• Je kunt overwegen om onderdelen van je product in verschillende fabrieken te laten maken zodat niet 1 fabriek alle kennis in huis heeft. Je hoeft ook niet het hele verhaal of toepassing van een product aan een fabriek te vertellen (mits van toepassing)
• Blijven innoveren: met elke innovatie bouw je weer een voorsprong uit tov mogelijke kopieerders / concurrenten
• Zelf nog toegevoegde waarde blijven leveren door bv halffabricaten te kopen en nog extra handelingen in bv NL te verrichten

Met veel belangstelling las ik de berichtgeving omtrent de Fyra hogesnelheidstreinen in Nederland en België. Het lijkt vanaf hier of er een enorm potje van wordt gemaakt. Ik heb hier de afgelopen jaren in China de totstandkoming van het grootste HSL netwerk ter wereld mogen meemaken en kan niet begrijpen dat het in NL -een land wat voorop wil lopen op technologisch gebied- zo mis gaat.

De HSL in China is met afstand mijn favoriete reismethode. Als ik ergens binnen 5 uur naartoe kan met de trein dan pieker ik er niet over het vliegtuig te nemen. De treinen hier zijn ruim, luxe, schoon, veilig en rijden altijd op tijd.

Misschien is mijn mening gekleurd. Ik volg bijna geen nieuws in China. Niet alles is rozengeur en maneschijn. Zo was er enige tijd geleden een dodelijk ongeluk bij Ningbo met deze HSL. Ook schijnen Chinezen wel eens te klagen over treinen die niet op tijd rijden. De corruptie bij dit soort projecten heeft buitensporige schalen. De Rayban bril van Wouter Bos enkele jaren geleden verbleekt daarbij. Maar over de afgelopen jaren is mijn eigen ervaring bijna louter positief. En qua omvang van dit project is een vergelijking met de Grote Muur geen overstatement.

Boven: Fyra, onder: Chinese bullet trains

Als ik dan hoor dat de Fyra ontwikkeld is door een Italiaans bedrijf dat nog geen ervaring had met HSL treinen omdat ze de beste budgettaire prijzen afgaven dan zakt mijn broek af. Voor mij als sourcing expert zou het ONDENKBAAR zijn een dermate groot project aan een onervaren partij te geven. Sterker nog; ik laat een project liever lopen dan dat ik een onverantwoord risico loop. Voor mij zijn er 4 stappen: Droom – Leverancier – Product – Prijs. Droom mag je vertalen als het gewenste eindresultaat. In het geval van een HSL wil je geen problemen hebben; iets dat veilig is en altijd werkt. Dan blijft er maar 1 optie over: een leverancier vinden die dit al jaren, liever decennia doet. Daarna het product uitwerken tot in de details. Daar komt een prijs uitrollen. Begin je bij prijs en werk je andersom dan krijg je dit soort Fyra ellende.

Overigens kun je mijn inziens de producent van de Fyra weinig kwalijk nemen. Ik heb zoveel producten ontwikkeld dat ik ondertussen begrijp dat niet alles in 1 keer goed gaat. Wat voor een buitenstaander vanzelfsprekend lijkt is als je het voor de eerste keer doet vaak een enorme uitdaging. Maar dat is nog een reden om het bij een ervaren partij neer te leggen.

Dit doet me trouwens ook denken aan de OV chip-kaarten: hoe gaat dat nu in Nederland? Hier in China werken de poortjes eigenlijk altijd. Het enige wat gebeurd is dat mijn chip kaart soms wat problemen heeft, dan moet ik even langs het service point waar ze hem resetten en dan kan ik weer verder.

China is nog steeds in ontwikkeling maar op sommige vlakken lijkt Made in China een kwaliteitsmerk te worden waar de rest van de wereld een achterstand aan het oplopen is.